Rétt í þessu samþykkti Alþingi frumvarp Ásmundar Einars Daðasonar, félags- og barnamálaráðherra um rétt til greiðslu atvinnuleysisbóta samhliða minnkuðu starfshlutfalli vegna tímabundins samdráttar í starfsemi vinnuveitanda.
Meginatriði frumvarpsins eru eftirfarandi:
- Allt að 75% hlutabætur – Atvinnuleysisbætur greiddar samhliða minnkuðu starfshlutfalli koma ekki til skerðingar á fjárhæð atvinnuleysisbóta enda hafi starfshlutfallið lækkað um 20% hið minnsta en þó ekki neðar en í 25%. Atvinnurekanda er óheimilt að krefjast vinnuframlags umfram nýja starfshlutfallið.
- Allt að 90% heildarlauna – Greiðslur atvinnuleysisbóta skulu nema hámarki tekjutengdra atvinnuleysisbóta í réttu hlutfalli við hið skerta starfshlutfall. Laun frá vinnuveitanda og greiðslur atvinnuleysisbóta samanlagt geta þó aldrei numið hærri fjárhæð en 90% af meðaltali heildarlauna launamanns miðað við þriggja mánaða tímabil áður en launamaður missti starf sitt að hluta.
- Þak á samanlagðar bætur og laun 700.000 kr. – Laun frá vinnuveitanda fyrir hið minnkaða starfshlutfall og atvinnuleysisbætur geta samanlagt aldrei numið hærri fjárhæð en 700.000 kr. á mánuði.
- Laun allt að 400.000 kr. að fullu tryggð – Einstaklingar með 400.000 kr. eða minna í laun á mánuði geta fengið greidd 100% af meðaltali launa.
- Námsmenn eiga möguleika á hlutabótum – Námsmenn geta átt rétt á bótum samkvæmt frumvarpinu enda uppfylli þeir að öðru leyti skilyrði ákvæðisins.
- Gildistími – Ákvæði þessi gilda frá og með 15. mars til og með 31. maí 2020. Þegar nær dregur 31. maí 2020 verður úrræðið endurmetið.
Jafnframt er kveðið á um að sjálfstætt starfandi einstaklingar geti nýtt sér þetta úrræði enda hafi þeir tilkynnt skattayfirvöldum um verulegan samdrátt sem leiðir til tímabundinnar stöðvunar á rekstri.
Taflan sýnir samspil launa og atvinnuleysisbóta hjá einstaklingi í 100% starfshlutfalli.
Samkvæmt kostnaðarmati er áætlað að þetta úrræði geti kostað atvinnuleysistryggingasjóð um 13 milljarða króna.
„Afgreiðsla Alþingis á frumvarpinu er stórt skref í að mæta þeim fordæmalausu aðstæðum sem nú eru uppi á íslenskum vinnumarkaði. Ég hvet atvinnurekendur að minnka frekar starfshlutfall starfsfólks tímabundið í stað þess að grípa til uppsagna. Ef farin verður þessi leið verður viðspyrnan miklu snarpari og kraftmeiri þegar birta tekur á ný.“, segir Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.
Breyting á lögum um Ábyrgðarsjóð launa
Þurfi launamaður að sækja greiðslur á grundvelli laga um Ábyrgðarsjóð launa skal miða við vinnulaun hans fyrir síðustu þrjá starfsmánuði í þjónustu vinnuveitanda áður en starfshlutfall var minnkað vegna samdráttar í starfsemi vinnuveitandans vegna sérstakra aðstæðna á vinnumarkaði. Breytingin skal gilda um kröfur launamanna sem minnka starfshlutfall sitt frá 15. mars til og með 31. maí nk. vegna samdráttar í starfsemi vinnuveitanda sem rekja má til sérstakra aðstæðna á vinnumarkaði. Launamaður sem verður í þeirri stöðu að starfshlutfall hans er skert innan við þremur mánuðum fyrir gjaldþrot vinnuveitanda hans mun því eiga rétt á kröfu í Ábyrgðarsjóð launa miðað við fullt starfshlutfall eigi þær ástæður við sem fjallað er um í breytingunum.