Í meira en áratug hefur „græn orka“ verið í fréttum, í Svíþjóð aðallega vindorkan eins og núna á Íslandi. Gagnrýni beinist loksins að „loftslagsauðkýfingunum“ sem auðga sjálfa sig með peningum skattgreiðenda.
Vindorkuiðnaðurinn hefur lengi laðað að sér fjárfesta sem lokkast af raforkuskírteinum, peningum skattgreiðenda og öðrum fríðindum. Sænski miðillinn Samnytt hefur birt samantekt og yfirlit yfir vindmylluframkvæmdir í Svíþjóð og birti þriðja hlutann haustið 2022. Í öllum þessum athugunum og samantekt kemur fram gagnrýni á þau fyrirtæki sem stofnuð eru í þeim eina tilgangi að taka á móti ríkisstyrkjum. Sýnt var fram á, að fá þessara fyrirtækja ef nokkurt hafa skilað hagnaði í Svíþjóð, þau hafa fáa eða enga starfsmenn og nýta skattfjármögnuð fríðindi sem stjórnmálamenn hafa veitt þeim í nafni vindorkunnar.
Norsk rannsókn sýnir óhagkvæmni stærstu vindorkuframkvæmda á hafi úti
Norsk ríkisstyrkt rannsókn hefur leitt í ljós, að stærsta vindorkuframkvæmd á hafi úti muni verða óarðbær. Þessar og aðrar fregnir eru blikkandi viðvörunarljós og hafa orðið til þess, að sífellt fleiri skoða „græna hagkerfið“ á gagnrýninn hátt, sem löngu er kominn tími til. Dagens Industri og fleiri miðlar í Svíþjóð hafa skrifað mikið um málið. Í ritstjórnargrein Sænska dagblaðsins SvD skrifar Peter Wennblad að
„Grænir fjárfestar eiga ekki að geta auðgað sig á ókeypis peningum borgaranna“
„Rétt eins og Petter Testmann-Koch, framleiðandi sjónvarpsþáttanna, sagði í viðtali (Dagsavisen 1/12-22), þá hafa grænu umskiptin gert fjárfestum kleift að auðga sig á forsendum sem virðast alfarið óskynsamlegar.“
Peter Wennblad gagnrýnir „græna stálið“ sem allir stjórnmálaflokkar í Svíþjóð hylla í einum kór að undanskildum Svíþjóðardemókrötum. Fyrirtækið H2 Grænt Stál hefur fyllt kassann með ríkistryggðum skuldabréfum:
„H2GS var metið á síðasta ári á tæpa tíu milljarða sænskra króna. Mikilvæg ástæða fyrir háu verðmati er sú að félaginu tókst að fylla kassann með um 40 milljarða lánum m.a. frá Evrópska fjárfestingarbankanum – sem eru að stórum hluta ríkistryggð.“
Peningar skattgreiðenda beint í vasa ríkra eiganda
„Auk ríkistryggðra margmilljarða lána vill H2GS einnig fá opinber framlög. Stór framlög. Fyrr á þessu ári tilkynnti forstjórinn Henrik Henriksson, að fyrirtækið hefði sótt um 3,8 milljarða sænskra króna frá stuðningsáætlun sænsku orkustofnunarinnar. En ekki til að fjármagna rannsóknir og þróun, heldur sem hreina áfyllingu peningaeign fyrirtækisins. Rökstuðningur Henriksson var sá, að fyrirtæki í öðrum löndum fengu enn stærri framlög. Þar sem slíkt framlag þýðir ekki, að ríkið fái samsvarandi hluta hlutafjár í fyrirtækinu, er því um hreina eignatilfærslu að ræða frá skattgreiðendum til þegar vel efnaðra eiganda fyrirtækisins.“
Barnaskapur stjórnmálamanna
Því miður er mikill barnaskapur stjórnmálamanna varðandi „græna stálið“ sem er sami barnaskapurinn og varðandi vindorkuna. H2 Green var gefið grænt ljós af dómstól nýlega, sem þýðir að engar lagalegar hindranir eru lengur til staðar að hrinda græna stálverkefninu í framkvæmd. Svíar eiga núna á hættu að henda peningum skattgreiðenda enn og aftur í rándýrar, tilgangslausar og jafnvel skaðlegar „umhverfisframkvæmdir.“
Stærsta fjársvikabóla í sögu Svíþjóðar
Gagnrýni á græna stálið er ekki ný af nálinni. Þegar árið 2021 vöruðu vísindamenn við verkefninu. Það myndi krefjast gífurlegrar orku – Hybrit og H2 Green Steel eru talin taka allt að 50% af núverandi raforkuframleiðslu Svíþjóðar í notkun árið 2045. Auk þess verður stálið allt að 30% dýrara ef ekki meira á endanum. Þetta gerist samtímis og loftslagsauðkýfingar sækjast eftir meira af peningum skattgreiðenda. Virðist engu máli skipta hverjir eru við stjórnvölinn, stjórnmálamenn virðast sitja fastir í græna pyttinum. Loftslagstrúarbrögðin hafa leitt til einnar stærstu grænu fjársvikabólu í sögu Svíþjóðar. Ekki lítur betur út en að íslensku eftirhermurnar fari með Ísland sömu leið.
