Alþjóðaheilbrigðisstofnunin WHO ætlar að breyta alþjóðareglugerðum á þann veg, að stofnunin öðlast alræði í öllum heiminum yfir heilbrigðismálum þjóðríkja. Vegna gagnrýni eru tveir hlutir hafðir í gangi samtímis: Breytingar á alþjóðaheilbrigðismálareglugerð IHR annars vegar og svo „núlluppkast að nýjum farsóttarsáttmála“ sem augun beinast einkum að hins vegar. En það er maðkur í mysunni. Á meðan heimurinn er að horfa á „núlluppkastið“ ætlar WHO að hrifsa til sín alræðisvald með breytingunum á alþjóðaheilbrigðismálareglugerð IHR á þingi sínu þann 23. – 30. maí n.k.
Útvarp Saga birtir hér síðari hluta tæmandi greinar um málið byggða á greinum The Defender. – Fyrri hlutann má sjá hér.
Afar slæmar breytingar – stærsta valdarán sögunnar
Í nóvember 2022, á G20 fundinum , þrýsti Budi Gunadi Sadikin, heilbrigðisráðherra Indónesíu á „alþjóða stafrænt heilbrigðisvottorð sem er viðurkennt af WHO“ til að gera almenningi kleift að „hreyfa sig.“ Að sögn Roguski hafa aðrar „mjög slæmar breytingar“ verið lagðar til:
- Afsal fullveldis til WHO
- Að veita Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni stjórn á „lyfjaframleiðslu fyrir sjúkrahús í neyðartilvikum“
- Að veita framkvæmdastjóra og svæðisstjóra Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar umboð til að lýsa yfir lýðheilsuviðvörunum, neyðarástandi við svæðisbundnum vanda … og neyðarástandi við alþjóðlegum vanda jafnvel við „möguleika“ á raunverulegu neyðarástandi
- Að heimila WHO „að hafa afskipti af löggjöf innan fullvalda ríkja“
- Að heimila WHO „að ritskoða upplýsingar“
Dr. Meryl Nass, í vísindaráðgjafanefnd Heilsuverndar barna, skrifaði að fyrirhugaðar breytingar á alþjóðaheilbrigðismálareglugerð IHR myndu leyfa „gagnalausar yfirlýsingar og endurnýjun“ PHEIC „public health emergency of international concerns.“ Með vísan til endurnýjunar Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar á PHEIC fyrir apabólu 9. febrúar sagði Nass:
„Þetta er frábært dæmi um hvernig við verðum háð duttlungi framkvæmdastjóra WHO samkvæmt IHR, ef fyrirhugað samkomulag [faraldurssáttmálinn] eða breytingar á alþjóða heilbrigðismálareglugerð IHR standast.“
Bandaríkin staðfesta skuldbindingu við „faraldurssáttmálann“
Í kjölfar vikulangs fundar vinnuhóps um breytingar á IHR (2005) kom alþjóðlega samninganefnd WHO um forvarnir, viðbúnað og viðbrögð við heimsfaraldri (INB4) saman frá 27. febrúar til 3. mars til að halda áfram viðræðum um samþykkt farsóttarsáttmála.
Reclaim the Net skrifar:
„Alþjóðlegi farsóttarsáttmálinn mun setja lagalega bindandi skilyrði fyrir 194 aðildarríki … verði hann endanlega samþykktur.“
„Grein 18 fyrirskipar aðildarríkjum WHO að efla fjölþætt, samræmt, samhæft og samþætt eftirlit með einu heilbrigðiskerfi „One Health“ sem er það kerfi sem WHO hefur reynt að stækka frá upphafi Covid-faraldursins. Nota á tengsl milli heilsu fólks, dýra og vistkerfa og búa til nýjar aðferðir við eftirlit og sjúkdómavarnir.“
„Grein 11 fyrirskipar aðildarríkjunum- að efla eftirlitsaðgerðir sínar við rannsóknir og eftirlit með faröldrum með samhæfðum viðvörunar- og viðvörunarkerfum.“
„Núlluppkastið“ skilgreinir „faraldur“ sem:
„Alheimsútbreiðslu veiru eða veiruafbrigðis sem sýkir íbúa með takmarkað eða ekkert ónæmi með viðvarandi og mikilli sýkingu frá manni til manns, leggst þungt á heilbrigðiskerfin með alvarlegum sjúkdómum og hárri dánartíðni og veldur félagslegum og efnahagslegum truflunum, sem samantekið krefst árangursríks, þjóðlegs og alþjóðlegs samstarfs og samhæfingu til að ráða yfir.“
Sáttmálinn skorar á aðildarríkin að „hraða ferlinu við samþykkt og leyfi fyrir vörum til notkunar tímanlega í neyðartilvikum“ og að deila með sér fjármagni og getu á meðan á heimsfaraldri stendur.
Bandaríkjastjórn staðráðin í að skapa farsóttarsáttmálann
Samkvæmt yfirlýsingu bandaríska utanríkisráðuneytisins og aðalsamningamanns Bandaríkjanna um heimsfaraldurssáttmálann, Pamela Hamamoto, fyrrverandi fjárfestingarbankastjóra hjá Goldman Sachs og Merrill Lynch 27. febrúar, þá eru Bandaríkin enn staðráðin í að skapa „farsóttarsáttmála“:
„Bandaríkin hafa skuldbundið sig að efna til heimsfaraldurssáttmála, sem verður mikilvægur í alþjóðlegum heilsuarkitektúr fyrir komandi kynslóðir. Sameiginleg skuldbinding, sameiginlegar vonir og sameiginleg ábyrgð munu bæta kerfið okkar til muna til að koma í veg fyrir, undirbúa og bregðast við neyðartilvikum heimsfaraldra í framtíðinni.“
„Við leitumst eftir heimsfaraldurssáttmála sem byggir upp getu; dregur úr ógn á heimsfaraldri vegna dýrasjúkdóma; leiðir til skjótari og sanngjarnari viðbragða; og kemur á sjálfbærri fjármögnun, stjórnarháttum og ábyrgð til að leggja að velli hringrás skelfingar og vanrækslu.“
Stofnar fullveldi þjóða í hættu
Nýleg „staðreyndakönnun“ AP á fullyrðingum um að farsóttarsáttmálinn stofni fullveldi þjóða í hættu, segir að sáttmálinn „hnekki ekki einstakri heilbrigðis- eða innanlandsstefnu neinnar þjóðar.“ AP „staðreyndaskoðun“ nefnir ekki fyrirhugaðar breytingar á IHR. Roguski tók þetta sem dæmi um tíðan rugling á farsóttarsáttmálanum og breytingum á alþjóðaheilbrigðisreglum WHO. Hann sagði að orðafar sem rýrir fullveldi þjóðarinnar sé ekki að finna í heimsfaraldurssáttmálanum – heldur eru slík ákvæði í breytingum á reglum IHR. Roguski sagði:
„Allir einblína á sáttmálann. Verið er að rýna í sauma sáttmálans, breytingum á smáatriðum sáttmálans og hefja „staðreyndarskoðanir“ til skýjanna.“
Roguski sagði The Defender, að hann hefði fylgst með aðgerðum WHO síðustu tvær vikur og „það sem gerðist var að mestu leyti stór loftkastali“ en aðeins 4 af 10 fundum voru sendir á vefnum.
Samningaviðræður líklega í leyni
Roguski segir ágreining krauma undir yfirborðinu og því sé líklegt að samningaviðræður fari fram fyrir luktum tjöldum:
„Ef þeir fara raunverulega í opinberar samningaviðræður, þá verður það gert leynilega.“
Precious Matsoso, LLM , framkvæmdastjóri heilbrigðisdeildar Suður-Afríku sagði í síðustu viku :
„Við erum að glíma við óvenjulegar aðstæður. Og hinar óvenjulegu aðstæður munu krefjast þess að við gerum óvenjulega hluti. Ég vil virkilega höfða til ykkar allra að við verðum að vinna saman og ég vil líka hvetja ykkur til að bíða ekki eftir formlegum fundi. Bjóðið hvert öðru í kaffi og sléttið úr þessum hrukkum og hreinsið loftið, þannig að þegar við hittumst aftur höfum við komist yfir erfiðu svæðin.“
Að sögn Roguski eru ýmsar þjóðir, sem eru aðilar að samningaviðræðum um bæði IHR breytingarnar og heimsfaraldurssáttmálann, óviljugar að gera málamiðlun. Þetta var einnig gefið í skyn í yfirlýsingu bandaríska utanríkisráðuneytisins 27. febrúar :
„Það er hægt að byggja á í þessum drögum sem tengjast þessari forgangsröðun. Hins vegar eru drögin í ójafnvægi gagnvart kostnaði við forvarnir og viðbúnað. Þó að við þurfum að forðast að afrita efnislega þætti í IHR, svo sem eftirlit og viðvaranir, þurfum við að ræða hvernig best sé að takast á við heimsfaraldursforvarnir og viðbúnað hér.“
Samkvæmt Roguski voru sumar breytingar á IHR samþykktar 27. maí 2022 á 75. Alþjóðaheilbrigðisþinginu, en fengu litla athygli.
„Það er þess virði að segja frá því að breytingar voru samþykktar á síðasta ári og enginn hefur veitt því athygli að enginn skrifaði undir neitt.“
Stærsta valdarán sögunnar
Roguski lýsir samningamönnum sem „ókjörnum, óábyrgum og að mestu óþekktum embættismönnum.“ Reynst hefur erfitt að bera kennsl á hverjir eru fulltrúar hinna ýmsu aðildarþjóða á fundum WHO:
„Embættismennirnir leggja á ráðin um að framselja fullveldi þjóða sinna til Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar í stærsta valdaráni heimssögunnar.“
Francis Boyle, JD, Ph.D. , prófessor í þjóðarétti við háskólann í Illinois, höfundur nokkurra kennslubóka um þjóðarétt og sérfræðingur í lífvopnum sem samdi lög um sýklavopn gegn hryðjuverkum frá 1989 , sagði The Defender, að þegar starfi við breytingar á IHR og heimsfaraldurssáttmálanum væri endanlega lokið, þá færu þær framhjá Bandaríkjaþingi. Boyle lýsir ástandinu sem alvarlegu:
„Þetta var sameiginleg ályktun bandaríska þingsins sem gerði Bandaríkjunum kleift að gerast aðili að WHO og aðili að stjórnarskrá WHO. Í 19. og 21. greinum stjórnarskrár WHO hefur Alþjóðaheilbrigðisþinginu þegar verið veitt heimild til að samþykkja sáttmála og reglugerðir.“
„Í lögum um forvarnir og líföryggi frá heimsfaraldri frá 2022 hefur bandaríska þingið, sem þá var undir stjórn demókrata og Biden forseta, þegar rutt brautina fyrir annað hvort breytingum eða sáttmálanum eða hvoru tveggja, til að verða lögleitt innanlands í Bandaríkjunum við undirskrift fulltrúa Biden á Alþjóðaheilbrigðisþinginu, sem kemur næst saman í maí 2023.“
Eini möguleikinn fyrir Bandaríkjamenn til að koma í veg fyrir að IHR breytingarnar eða heimsfaraldurssáttmálinn verði að innanlandslögum „er að draga sig út úr WHO tafarlaust og hætta tafarlaust öllum peningagreiðslum til WHO.“ Alþjóðaheilbrigðisþingið, þar sem hægt verður að samþykkja breytingarnar á alþjóðaheilbrigðisreglum IHR eða heimsfaraldurssáttmálann, fer fram 21.-30. maí n.k.
Ekki er víst að endanlegar ákvarðanir verði teknar fyrr en á næsta ári, 2024, þar sem fyrirhugaðir eru fleiri fundir bæði vinnuhópa um breytingar á IHR og heimsfaraldurssáttmálans fram að vori 2024 og 77. Alþjóðaheilbrigðisþingsins í maí 2024.
