Nú er lokið rannsókn Háskólans á Hólum og Rannsóknarmiðstöðvar ferðamála sem er eitt þeirra fimm verkefna sem hlaut styrk úr Byggðarannsóknasjóði vorið 2023. Skýrsla rannsóknarinnar ber heitið Ábyrg eyjaferðaþjónusta: sjálfbær uppbygging ferðaþjónustu í Grímsey og Hrísey. Höfundar eru Laufey Haraldsdóttir og Ása Marta Sveinsdóttir.
Markmið verkefnisins var að kanna áhrif og eðli ferðaþjónustu og ferðamennsku á samfélag og náttúru Grímseyjar og Hríseyjar. Byggt er ofan á reynslu og þekkingu af rannsóknum í Grímsey 2022. Gagnaöflun fór fram sumarið 2023. Gagna var aflað frá ferðamönnum, íbúum og ferðaþjónustuaðilum í þeim tilgangi að skapa vísindalega og hagnýta þekkingu á svið eyjafræða, ferða- og byggðamála. Notaðar voru blandaðar rannsóknaraðferðir. Viðhorfskannanir voru lagðar fyrir íbúa og ferðamenn, tekin rýnihópaviðtöl við íbúa og að auki var framkvæmd GPS-rakning meðal ferðamanna í báðum eyjunum til að kortleggja ferðir gestanna.
Í skýrslunni segir að samfélögin í Grímsey og Hrísey hafi upplifað gríðarlega fjölgun ferðamanna yfir sumartímann síðustu ár, samhliða auknu álagi á náttúru eyjanna.
Fram kemur í niðurstöðum að margt í eðli ferðamennsku og ferðaþjónustu í eyjunum tveimur er áþekkt og áhrifin svipuð. En margt er líka afar ólíkt. Landfræðileg lega eyjanna er mismunandi sem og aðgengi að þeim. Sameiginlegt er að engar almenningssamgöngur tengjast komu- og brottfarartímum ferjanna sem sigla til eyjanna sem takmarkar mjög aðgengi ferðafólks að þeim. Í Grímsey er meira gistirými en í Hrísey en tegundir gistastaða eru takmarkaðar á báðum stöðum. Það er vilji fyrir frekari markaðssetningu til ferðamanna, bæði innlendra og erlendra. Íbúar telja að meirihluti ferðamanna gangi almennt vel um, virði náttúru og hafi jákvæð áhrif á samfélögin. Ferðamenn segja að náttúra og fuglalíf sé helsta aðdráttaraflið en heimskautsbaugurinn í Grímsey dregur mjög að ferðamenn. Langflestir ferðamenn voru afar ánægðir með heimsóknina til Grímseyjar og Hríseyjar.
Í lokaorðum er þess getið að fjölmörg tækifæri í átt til sjálfbærrar þróunar bjóðist í eyjunum tveimur á sviði ábyrgrar ferðamennsku og ferðaþjónustu. En að það þurfi markvisst samtal, langtímaáætlanir og aðgerðir hagaðila ferðamála á sviðinu til að svo geti orðið.
Rannsóknarskýrsluna í heild sinni má sjá hér.
