Fjármála- og efnahagsráðherra hefur lagt fram tillögur að breytingum við aðra umræðu fjárlagafrumvarps ársins 2023 í fjárlaganefnd Alþingis, þar sem gert er ráð fyrir auknum framlögum til nokkurra veigamikilla málaflokka. Þetta segir í tilkynningu frá Fjármálaráðuneytinu. Í tilkynningunni segir að þyngst vegi heilbrigðismál, þar sem lögð er til rúmlega 12 milljarða króna aukning – en að auki má m.a. nefna löggæslumál, málefni öryrkja og fatlaðs fólks, orkumál og nýsköpun. Á sama tíma er staðinn vörður um þau meginmarkmið opinberra fjármála að stöðva hækkun skuldahlutfalla.
Efling sjúkrahúsa, ný lyf og átak í biðlistum
Þá segir að af þeim 12,2 ma.kr. sem lagðir eru til í heilbrigðismál sé gert ráð fyrir að 4,3 ma.kr. renni í að styrkja Landspítalann, Sjúkrahúsið á Akureyri og heilsugæsluna. Auk þess er lögð til hækkun, m.a. til að skapa svigrúm til upptöku nýrra lyfja, ásamt verkefnum til að auðvelda heilbrigðiskerfinu að glíma við eftirköst kórónuveirufaraldursins. Meðal þeirra er átak í að vinna niður biðlista eftir liðskiptaaðgerðum ásamt því sem framlög eru aukin til heimahjúkrunar og aðgerða til að dreifa álagi í heilbrigðisþjónustu.
Landhelgisgæslan efld og barist gegn skipulagðri brotastarfsemi
Tillögurnar gera ráð fyrir stórauknum framlögum á sviði almanna- og réttaröryggis. Lagt er til að auka framlög til lögreglunnar um 900 m.kr. með hliðsjón af markmiðum um viðbragðstíma, málsmeðferðarhraða og öryggisstigs auk 500 m.kr. hækkunar í aðgerðir gegn skipulagðri brotastarfsemi.
Þá er lagt til að styrkja Landhelgisgæsluna með 600 m.kr. hækkun, m.a. vegna aukins eldsneytiskostnaðar, endurnýjunar búnaðar og leigu nýs flugskýlis.
Frítekjumark öryrkja hækkað
Lagt er til að framlög til félags-, húsnæðis- og tryggingamála hækki um 3,7 ma.kr. en þar af fari 1,1 ma.kr. til að hækka frítekjumark atvinnutekna öryrkja í 200.000 kr. á mánuði.
Alls er gert ráð fyrir að hækkun vegna ýmissa verkefna sem tengjast fjölgun flóttafólks og umsækjendum um alþjóðlega vernd, ásamt stuðningi við Úkraínu, nemi um 5 ma.kr.
Þá er í forsendum endurskoðaðrar tekjuáætlunar gert ráð fyrir að ríkissjóður gefi eftir 5 ma.kr. af tekjuskatti einstaklinga á móti samsvarandi hækkun í útsvarstekjum sveitarfélaga til að bæta afkomu þeirra í tengslum við stöðu á málaflokki fatlaðs fólks. Gert er ráð fyrir að ríki og sveitarfélög geri með sér sérstakt samkomulag um þessar breytingar sem komi sem viðauki við fyrri samkomulög um fjármögnun málaflokksins.
Áframhaldandi orkuskipti og átak í jarðhitaleit
Af öðrum málum má nefna að lögð er til hækkun til nýsköpunar, rannsókna og þekkingargreina sem nemur 5,5 ma.kr. en stærsti hluti þess er annars vegar 4 ma.kr. til að mæta áætlaðri fjárþörf vegna endurgreiðslna til kvikmyndagerðar á næsta ári og hins vegar 1,3 ma.kr. vegna uppfærðrar áætlunar á styrkjum til fyrirtækja vegna endurgreiðslna á rannsókna- og þróunarkostnaði.
Lögð er til 1,7 ma.kr. hækkun á málefnasviði orkumála. Skýrist það af 1 ma.kr. tillögu um stuðning við kaup bílaleiga á hreinorkubílum ásamt því að lagt er til að flytja 550 m.kr. af málefnasviði umhverfismála til að styrkja Orkusjóð tímabundið í tengslum við aðgerðaáætlun í loftslagsmálum og 150 m.kr. tímabundið til þriggja ára í jarðhitaleitarátak.
Veruleg aukning útgjalda undanfarin ár
Framlög til flestallra veigamikilla málaflokka hafa vaxið verulega undanfarin ár og gera það áfram í fjárlagafrumvarpi næsta árs. Ef horft er aftur til fjárlaga ársins 2017 má nefna eftirfarandi örfá dæmi af mörgum um útgjaldaaukninguna að teknu tilliti til þeirra tillagna sem raktar voru að framan:
- Ríflega þriðjungsaukning í framlögum til sjúkrahúsþjónustu, eða sem nemur tæplega 36 milljörðum króna.
- 40% aukning framlaga til heilbrigðisþjónustu utan sjúkrahúsa, eða um 21 milljarð króna.
- 35% aukning framlaga til málefna örorku og fatlaðs fólks, eða um 24 milljarða króna.
- Tæplega fjórðungsaukning til málefna aldraðra, eða um 20 milljarða króna.
